Słownik pojęć

Wyniki dla hasła: Sprężyna napędowa

  • Sprężyna napędowa

    twarda i elastyczna taśma stalowa, w której gromadzi się energię potencjalną przez nawinięcie na wałek. Energia ta umożliwia napędzanie mechanizmu zegarowego. Do wyrobu sprężyn zegarowych używa się stali węglowej lub krzemowej, którą walcuje się aż do uzyskania kształtu taśmy. Powierzchnie taśmy dokładnie się szlifuje i poleruje, następnie hartuje lub utwardza przez walcowanie na zimno. Znane są, także specjalne stopy na sprężyny napędowe do zegarków pod nazwami: niwafleks, elgiloj, których głównym składnikiem jest kobalt (40=50%), inne składniki to: chrom, nikiel, molibden, mangan, beryl, żelazo i węgiel; s.n. z tych stopów są niełamliwe, nierdzewne i niemagnetyczne. Odznaczają się białą wypolerowaną powierzchnią z lekkim żółtawym połyskiem. (źródło)

  • Zaczep sprężyny (patrz: Sprężyna napędowa)

  • Sprężyna naciągu (patrz: Sprężyna napędowa)

  • Wskaźnik rezerwy napędu / Wskaźnik rezerwy chodu

    urządzenie wskazujące stan napięcia sprężyny napędowej w zegarkach z naciągiem automatycznym. Wskazuje, na ile godzin chodu jest w danej chwili naciągnięta sprężyna napędowa zegarka. Wskaźnik może być umieszczony na tarczy, od spodniej strony, lub na boku koperty zegarka.

  • Urządzenie zapadkowe cofające

    urządzenie stosowane w zegarkach. Cofnięcie zapadki i koła zapadkowego ma na celu zluzowanie zbyt zaciśniętych zwojów sprężyny napędowej po całkowitym nakręceniu, aby uniknąć zupełnego zaniku momentu napędowego wskutek silnego tarcia między zwojami, oraz wykluczenie działania zbyt silnego momentu napędowego, jaki wytwarza sprężyna napędowa po całkowitym jej naciągnięciu.

  • Spherodrive

    patent opracowany przez Eterna – specjalne, kulkowe łożyskowanie bębnów sprężyny naciągowej, znacznie poprawiające ich właściwości mechaniczne. System charakteryzuje się tym, że dla łożyskowania bębna, gdzie jest umieszczona sprężyna napędowa, zastosowano ceramiczne łożyska kulkowe zmniejszając tarcie, a tym samym starty energii. (źródło)

  • Rozbieranie mechanizmów zegarowych

    prosta praca zegarmistrza, która musi być jednak wykonywana bez pośpiechu i z tą dużą uwagą. Trzeba zbadać przy tym stan mechanizmu i współpracę poszczególnych jego zespołów, czasem także przestudiować jego konstrukcję, zwłaszcza gdy ma się do czynienia z zegarkiem lub zegarem skomplikowanym. Do rozbierania należy używać odpowiednich narzędzi.
    UWAGA! Nie wolno rozbierać mechanizmu, gdy jego sprężyna napędowa jest napięta - dotyczy to wszystkich zegarów i zegarków z napędem sprężynowym. W przeciwnym razie może nastąpić uszkodzenie zębów w kołach przekładni i cienkich czopów osi. Poszczególne części rozbieranego mechanizmu należy układać na płycie roboczej według ustalonego porządku. W niektórych zegarach i zegarkach wkręty są różnej długości, nie wolno ich pomieszać. W celu ułatwienia składania bardziej skomplikowanego mechanizmu należy wykonać jego szkic z zaznaczeniem położenia poszczególnych części.

  • Pojemność napędu

    stan energetyczny akumulatora energii mierzony czasem, w jakim zegar może działać prawidłowo od chwili pełnego naładowania do zupełnego wyładowania tego akumulatora. Akumulatorem energii w zegarach mechanicznych jest napięta sprężyna napędowa lub zawieszony na cięgnie obciążnik. Określając czas trwania tego stanu symbolicznym odcinkiem. Pojemność napędu będzie całkowitym czasem prawidłowego działania zegara od chwili zupełnego nakręcenia aż do wyczerpania energii. Dodatkowy czas pracy zegara jest rezerwą napędu. W zegarach z naciągiem elektrycznym o dużej pojemności napędu zasadniczy czas pracy zegara będzie większy niż w zegarach o małej pojemności napędu. W zegarach z napędem sprężyną śrubową, naciąganą co 3-4 min, włączanie naciągu następuje zaraz po napięciu wstępnym. Zegary takie nie mają rezerwy napędu, gdyż czas ich pracy równa się pojemności napędu.

  • Naprawa budzików

    Podobnie jak w przypadku innych zegarów - wyszukiwanie przyczyny zatrzymania się mechanizmu lub wadliwego działania, jej usuwanie oraz czyszczenie mechanizmu i jego nasmarowanie. Zasadniczo naprawia się cały zegar, a nie tylko np. sam mechanizm budzenia. Jeszcze przed wyjęciem mechanizmu z obudowy bada się szczegółowo i wyszukuje jego wady. Najpierw sprawdza się, czy mechanizm chodu nie ma wad i usterek, a potem wyszukuje wady mechanizmu budzenia. Wady i uszkodzenia napędu, przekładni i wychwytu mechanizmu budzenia mogą być takie same, jak tych samych zespołów w mechanizmie chodu (zob. naprawa zegara). Wychwyt budzika to przeważnie wychwyt hakowy (zob. naprawa wychwytu hakowego) z kotwicą masywną lub wyginaną z grubej taśmy. Uszkodzenia wychwytu są rzadkie. Czasem zdarzają się wytarte palety lub zniszczone zęby koła wychwytowego, zwłaszcza gdy sprężyna napędowa jest za silna.

  • Napęd sprężynowy

    urządzenie napędowe zegara, w którym energia jest zgromadzona w sprężynie napędowej. W napędach sprężynowych stosuje się sprężyny spiralne taśmowe pracujące na zginanie. Sprężyna napędowa jest nawinięta na wałku, na którym jest zahaczony jej koniec wewnętrzny, natomiast koniec zewnętrzny może być przymocowany do szkieletu mechanizmu (jeśli sprężyna pracuje bez bębna) albo do wewnętrznej ścianki bębna sprężyny (jeśli sprężyna jest umieszczona w bębnie). Jeżeli sprężyna pracuje bez bębna, napęd odbywa się wewnętrznym końcem sprężyny, a jeśli pracuje w bębnie, napęd odbywa się zewnętrznym końcem sprężyny. Gdy sprężyna pracuje w bębnie, można i drugi jej koniec wykorzystać do napędzania drugiego, dodatkowego mechanizmu (np. budzenia) – wtedy będzie to napęd obydwoma końcami sprężyny.

  • Nakrętka wędrująca

    łącznik stosowany do automatycznego wyłączania działania jakiegoś mechanizmu, np. naciągu silnikowego zegara elektrycznego. Na nagwintowanej części wałka sprężyny znajduje się nakrętka wędrująca, która jest sprzęgnięta z bębnem za pośrednictwem kołka zabierającego. Podczas nakręcania zegara wirnik silnika, obracający się w polu magnetycznym stojana, przez przekładnię zwalniającą i obraca wałek, na który nawija się sprężyna napędowa umieszczona w bębnie. Wskutek obrotu wałka nakrętka, zatrzymywana kołkiem, nie może się obracać, wędruje więc w górę, dociska dźwignię do wirnika i zahamowuje go. W czasie chodu zegara bęben powoli się obraca, nakrętka, zabierana przez kołek, przesuwa się w dół, a dźwignia uwalnia wirnik – następuje nowy cykl naciągania.

  • Naciąg automatyczny zegarka

    urządzenie umożliwiające wykorzystanie energii z przypadkowych ruchów ręki, na której zegarek jest noszony. Zegarek z naciągiem automatycznym jest zaopatrzony w półkolisty wahnik, ułożyskowany zwykle w środku mechanizmu. Zegarek z automatycznym naciągiem nie wymaga nakręcania główką, co jest niewątpliwie zaletą; jednak istotną jego zaletą jest to, że podczas noszenia go na ręce sprężyna napędowa jest w rzeczywistości zawsze naciągnięta do końca, co korzystnie wpływa na dokładność jego chodu. Mechanizm naciągu automatycznego zegarka jest dość skomplikowany, gdyż przenoszenie ruchów wahnika do wałka sprężyny w celu jej naciągnięcia wymaga przekładni zwalniającej, składającej się z szeregu zębników i kół. Oprócz tego jest potrzebne urządzenie, zwane nawrotnikiem, zamieniające obydwa kierunki ruchu obrotowego wahnika na jeden kierunek ruchu przekładni zwalniającej, oraz specjalne urządzenia zapadkowe zapewniające jeden kierunek obrotu wałka sprężyny w celu jej naciągania; w niektórych „automatach” wmontowuje się wyłącznik naciągu ręcznego (lub automatycznego, gdy nakręca się zegarek główką naciągową), wskaźnik rezerwy napędu i inne urządzenia. W obecnie produkowanych zegarkach z naciągiem automatycznym stosuje się wahniki obrotowe. (źródło)

  • Bębny sprzężone

    bębny, przeważnie dwa, stosowane w zegarach w celu wyrównania momentu napędowego. Bębny sprzężone mogą być połączone równolegle lub szeregowo. Połączenie równoległe zwiększa moment napędowy. Sprężyny napędowe, mogą więc być w nich cieńsze i dłuższe dzięki czemu uzyskuje się większą pojemność napędu i równomierniejszy moment napędowy (taki sposób połączenia dwóch bębnów zastosowano w naręcznych zegarkach męskich SŁAWA) szeregowe połączenie bębnów zwiększa prędkość obrotową bębna napędzającego przekładadnię, ale nie zwiększa momentu napędowego, więc sprężyna napędowa powinna być w nim grubsza.

  • Bęben sprężyny

    walcowe pudełko, w którym mieści się sprężyna napędowa; na obwodzie bębna sprężyny znajduje się wieniec zębaty, w bocznej ściance bębna sprężyny jest wytłoczony lub wyfrezowany hak do zaczepienia sprężyny. (źródło)